میگن نسل سوخته بودیم
نمیدونم والا
جدیدا دهه هفتادیها هم همینو بخودشون میگن

ما همه ی خودمونو تا حالا هزار بار گفتیم
اینکه جمعیتمون زیاد بود
کمبودها فراوون بود
هرچیزی رو اول روی ما امتحان کردن
مث نظام جدید اموزش
کار برا نسل ما قحطی اومد
ازدواج بر نسل ما کابوس بود
و خلاصه خیلی چیزای دیگه

حالا فقط یه چیزی
دهه ی هفتادی ها هم بیان وسط تو میدون
و بگن چرا خودشونو سوخته میدونن
بیان حرف بزنن بلکم ما فهمیدیم درد اونا چیه

ما منتظریم
یاحق

دهه شصتیا ◄ 

یکی از فانتزیهای بچه های دهه ی شصت
که همیشه مث یه رویا بود براشون
و بیشترشونم توی رسیدن بهش ناکام میموندن
دوچرخه بود

اون وقتا مث حالا نبود تا بچه ها چیزی بخوان مث برق و باد براشون آماده بشه
این داستان دوچرخه هم از اون مواردی بود که تقریبا همه ی بروبچ دهه ی شصت یه مدتی از عمرشونو درگیرش بودن

یه عده ای از بچه ها کسایی بودن که به دوچرخه و دوچرخه سواری میرسیدن

و از دوحالت خارج نبود
اول اونایی که از ما بهترون بودن و باباهاشون مایه دار بود
معمولا بهترینها رو داشتن
از اسباب بازی تا لوازم التحریر لوکس و آتاری و خلاصه همه چی
دوچرخه هم داشتن..اونم چه دوچرخه ای

خب دیگه
بقول قدیمی ها
دارندگی و برازندگی

اکثرا هم از این دوچرخه کورسی های دنده دار داشتن و اوج صفا سیتی مال اونا بود

دوم
بچه هایی که طبق عرف دهه ی شصت خانوادشون مث پادگان بود و جمعیتشون زیاد بودن
این گروه یه دوچرخه مال باباشون بود که همشون بغیر مادراشون سوارش میشدن
امکان داشت اگه عرف اون زمان اجازه میداد
حتی مادر خونه هم سوار بشه و باهاش برفت دم مغازه

اکثرا هم اونا دوچرخه هاشون از این دوچرخه های 28 اطلس هندی و یاماهای ژاپنی یا هرکولِس بودن
این دوچرخه ها معمولا یه ترک بند هم داشتن که خیلی کارایی داشت
مثلا برا جابجایی افراد خونواده نقش نفربر رو ایفا میکرد مث یه اسب نجیب کارشو انجام میداد

یا برا حمل بار تریلی میشد و مث قاطر انجام وظیفه میکرد

الا ایحال همیشه این دوچرخه ی لامصب یه رویایی بود برامون
شاید رویای ازدواج دهه ی شصتیها هم از همین دوچرخه نشأت میگرفت و هیچوقتم به واقعیت نزدیک نمیشد

چه قولهایی بهمون میدادن که
اگه امسال قبول بشی برات دوچرخه میخرم
اگه شاگرد اول شدی برات دوچرخه میخرم
اگه امسال بمیری برات دوچرخه میخرم

البته باباهامونم تقصیری نداشتن
مث حالا فراوونی نبود
اونا هم باید یه پادگان آدم رو نون میدادن

یه عده ی دیگه هم بودن که صاحب دوچرخه میشدن
اونا هم بچه هایی بودن که تابستونا
موقع تعطیلی مدارس سر کار میرفتن و پولاشونو جمع میکردن و بعد چندسال کار کردن صاحب دوچرخه میشدن
این گروه بیشترین تعداد اون نسل بودن که به آرزوی دوچرخه دار شدن میرسیدن
و چه کیفی داشت اینکه دوچرخه مال خودت باشه

این داستان دوچرخه برا نسل دهه ی شصت خیلی خاطره انگیز بود
آرزویی که به رویای محال شباهت داشت و برا رسیدن بهش باید از هفت خان رستم و پل صراط و جنگهای جهانی و همه ی مصیبتهای نسل بشر یکجا عبور میکردیم تا شاید بهش میرسیدیم

دهه شصتیا ◄ 

برا نسل امروزی تا اسم تلفن بیاد
فورا گوشی های هوشمند و سیم کارت تو ذهنشون تداعی میشه
حق هم دارن
چون تا چشم باز کردن اینها رو دیدن
اما برا دهه ی شصتی ها مساله یه نموره فرق میکنه

تو دهه ی شصت تلفن یه وسیله ی ارتباطی بود که معمولا توی یک اتاقک فلزی کنار خیابون تعبیه شده بود

هزینه مکالمه هم یک سکه ی دو ریالی یا دوزاری بود که باید پیدا میکردی و معمولا اولین مغازه ای که نزدیک کیوسک تلفن بود
دوزاری هم داشت که مثلا سه تاش رو میفروخت ده تومن
ده تومن هم اون موقع خیلی پول بود
همین قدر بدونید که نون لواش دونه ای یک تومن بود و با ده تومن میشد ده تا نون خرید..یا یه ساندویچ و نوشابه خورد..یا دوتا سیخ کباب کوبیده با نوشابه خرید

طرز استفاده از تلفن عمومی هم حکایتی داشت
اول که مث الباقی ملزومات اون دوره باید تو صف بموندی تا توبتت بشه
بعد گوشی رو بر میداشتی و دوزاری رو مینداختی داخل تلفن
صدای بوق ازاد که میومد میتونستی شماره بگیری
حالا اگه ملت همیشه در صف هی با ضربه زدن به کیوسک بهت هشدار نمیدادن که سریعتر مکالمه رو تموم کنی
میتونستی با طرفی که بهش زنگ زدی تا هرچی خسته ت میشد حرف بزنی

یه مدل تلفن عمومی هم بود که به تلفن راه دور شهرت داشت
داستانش اینجوری بود که وقتی گوشی رو بر میداشتی باید بجا دوزاری
سکه های بالاتر مث یک تومنی و دو تومنی و پنج تومنی
رو از جایگاههای مخصوصش رو تلفن داخل میریختی
تا بتونی با شهر های دیگه مکالمه کنی
فقط همیشه باید یه دو کیلو سکه با خودت حمل میکردی
یه مکافاتی هم که همیشه بود..قورت دادن سکه توسط تلفن بود که پیش میومد و سکه رو تلفنه میخورد و مکالمه هم رِتِته

داخل کیوسک تلفن هم یه حکایتی برا خودش داشت

دور تا دورش ملت شماره نوشته بودن و هروقت میخواستن زنگ بزنن
شماره ی خودشونو یجا یادداشت کرده بودن تا نخوان دنبالش بگردن

یه کاربری دیگه ی کیوسکها
داشتن نقش مستراح بود
مثلا اگه یه کیوسک یه جای پرت نصب شده بود
بلاشک حکم مستراب عمومی رو داشت

ممکن بود شبا این کارتون خوابها داخلشون اطراق کنن
یا حتی ممکن بود این معتادای بی در و پیکر داخلش بشینن و به عملشون برسن

همینطور که دنیا رو به پیشرفت بود
تلفن عمومی ها هم پیشرفته شدن و اون اتاقکشون تبدیل شد به یه سایبان و یه تلفن که با کارت اعتباری کار میکرد
یعنی از مخابرات یه کارت تلفن میخریدی و بجا دوزاری ازش استفاده میکردی
این کارتها اوایل یه مشکلی داشتن که توسط دانشجوهای همیشه زرنگ کشف شد.
داستان به این شکل بود که یکی از پایه های اون قسمت آی سی کارت رو معدوم میکردن
چون دیگه از اعتبار کارت کسر نمیشد..پس میشد مهمون مخابرات شد و ساعتها و بلکم روزا با تلفن صحبت کرد
البته بعدها این روش شناسایی شد و این حربه هم بی اثر شد

یکی از مکافاتهای کارت هم خالی شدن یهویی اعتبار کارت بود که مث قورت دادن دوزاری..سر طرف رو بی کلاه میگذاشت

تلفن شخصی هم خیلی کم پیش میومد که توی دهه ی شصت تو خونه ی کسی باشه…مگه که اون طرف از مابهترون بود
ممکن بود توی یک محله..از هر پنجاه تا خونه..یکیش تلفن داشته باشه

***

یکی از سرگرمی های نسل دهه ی شصت
مزاحمت تلفنی بود.
بدین صورت که ده تا دوزاری برمیداشتیم و سر ظهر که همه جا خلوت بود
هل میخوردیم تو یه کیوسک
یه شماره میگرفتیم.
اوج مردم ازاری ما هم فوت کردن بود
حالا خیلی میخواستیم صهیونیستی عمل کنیم..زنگ میزدیم اتشنشانی و گزارش اتیش سوزی میدادیم..اونم نزدیک محله ی خودمون
تا از نزدیک و آنلاین شاهد شاهکار خودمون باشیم

هرچند
تا نود درصد مامورای اتشنشانی حتی به اون ادرس پا نمیگذاشتن
شاید بخاطر لحن بچگانه ی ما بود
شایدم حرفه ای بودن و بس ملت اونا رو سر کار گذاشته بودن
دست ما رو میخوندن و ترتیب اثر نمیدادن

ته تلفنی هم که این اواخر اختراع شده بود
تلفن سکه ای بود که یه دستگاه قلک دار زیر گوشی گذاشته میشد
یه سکه که معمولا ده تومنی یا بیست و پنج تومنی بود رو داخلش میگذاشتیم و و سکه رو با یه اهرم به زیر یه بوبین هدایت میکردیم
بوق برقرار میشد ..شماره میگرفتیم و بمحض اینکه اونطرف خط گوشی رو بر میداشت..مکالمه برقرار و سکه داخل قلک تلفن می افتاد و یه تایم سه دقیقه ای مشد صحبت کرد و بعد اون زمان..مکالمه اتوماتیک قطع میشد

دهه شصتیا ◄